79. rocznica marszu śmierci więźniów KL Gross-Rosen AL Hartmannsdorf (Miłoszów)

Stowarzyszenie „Zamek Czocha” zaprasza

zainteresowanych historią II wojny światowej i zachowaniem pamięci o przeszłości tych ziem

15 lutego 2024 roku (czwartek)

do uczczenia więźniów KL Gross-Rosen filia Hartmannsdorf i ich marszu śmierci do Buchenwaldu

PROGRAM:

godz. 14.00-15.00 Urząd Miasta Leśna (ratusz), zwiedzanie wystawy „Tajemnice Leśnej i Zamku Czocha 1939-1945”; krótka historia marszu śmierci Hartmannsdorf – Buchenwald; przejazd do Miłoszowa

godz. 15.15 Zapalenie zniczy pamięci przy pomniku w Miłoszowie; przejazd do Zawidowa

godz. 16.00 Zawidów – miejsce postoju więźniów w marszu śmierci; przejazd do Sieniawki

godz. 17.00 Zapalenie zniczy pamięci przy pomniku w Sieniawce; powrót do Leśnej (krótki postój – Frydlant)

ORGANIZATOR: Stowarzyszenie „Zamek Czocha”, tel. 693177007, 604927300, 517512344

WSPÓŁORGANIZATOR : Urząd Miasta w Leśnej – Referat Organizacyjny

Uwaga: osoby, które mają zamiar przebyć całą trasę a nie dysponują własnymi pojazdami, proszone są o rezerwację miejsc u Anny Stawisińskiej-Urban (UM Leśna tel. 517 191 359). Ilość miejsc ograniczona.

Prosimy o zabranie zniczy, które zapalimy w Miłoszowie, Zawidowie i Sieniawce. Na trasie spotkania z regionalistami, którzy opowiedzą o miejscach marszu śmierci.

Marsz śmierci

W czasie II wojny światowej na terenie powiatu lubańskiego, w Miłoszowie (przed wojną Hartmannsdorf w gminie Marklissa ) mieścił się od kwietnia 1944 r. do lutego 1945 r. obóz AL Hartmannsdorf – filia obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen. W obozie przebywali głównie więźniowie z Polski, ale także obywatele ZSRR, Niemcy, Czesi i Francuzi. Więźniowie pracowali m.in. przy budowie kompleksu sztolni, drążonych w skalistym wzgórzu w miejscowości Marklissa (dziś Leśna), oddalonej ok. 5 km od obozu. Prace te nigdy nie zostały ukończone. Więźniowie pracowali również w pobliskich zakładach, dostosowanych na potrzeby przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy, W połowie lutego 1945 r., z związku ze zbliżającym się frontem, nastąpiła ewakuacja obozu. Z ponad 1000 więźniów, którzy wyszli z Hartmannsdorf w marszu śmierci do obozu koncentracyjnego KL Buchenwald 12.03.1945 r. dotarło zaledwie 399.

19 marca 1945 z obozu Hartmannsdorf odjechał ciągnik z dwiema przyczepami, który wywiózł ostatnią grupę utrzymujących się przy życiu chorych więźniów. Całodzienna trasa wiodła przez Frydlant do obozu Zittwerke na przedmieściach Zittau (dziś Sieniawka). Po drodze zmarło 3 więźniów.

Janusz Skowroński